Żywność GMO przyszłością?

Czym jest GMO?

Inżynierowie od lat pracują nad roślinami przy użyciu organizmów zmodyfikowanych genetycznie lub GMO ( skrót od genetycznie modyfikowane organizmy) . Wszystko po to, by były odporniejsze na ewentualne niesprzyjające warunki pogodowe i klimatyczne. Ważne też  – z myślą o konsumentach – by były bardziej odżywcze oraz lepiej smakowały. 

Produkcja takich roślin budzi jednak wiele kontrowersji różnych środowisk. Ludzie obawiają się o swoje bezpieczeństwo.  Toczy się zatem wiele debat na temat zalet i wad stosowania GMO. Zadać należy sobie jednak pytanie: żywność GMO przyszłością? Spróbujemy omówić postawioną hipotezę.

Na czym polega produkcja żywności GMO?

Producent tworzy GMO, wprowadzając materiał genetyczny lub DNA z innego organizmu.  Proces ten zwie się inżynierią genetyczną. Większość obecnie dostępnych produktów GMO to rośliny, takie jak owoce i warzywa. Cała żywność z roślin modyfikowanych genetycznie sprzedawana w Stanach Zjednoczonych podlega regulacjom Urzędu ds. Żywności i Leków (FDA).  Musi ona spełniać te same wymogi bezpieczeństwa, co tradycyjna żywność.

Istnieją pewne kontrowersje dotyczące korzyści i zagrożeń związanych z żywnością GMO.  Omówimy zatem  zalety i wady upraw GMO. Weźmiemy pod uwagę ich potencjalny wpływ na zdrowie ludzi i środowiska.

Korzyści produkcji

Modyfikacja genetyczna może zwiększyć odporność upraw na choroby w miarę ich wzrostu. Producenci stosują modyfikacje genetyczne, aby nadać żywności pożądane cechy. Opracowali oni na przykład dwie nowe odmiany jabłek. Są one mniej brązowe po przecięciu lub pokruszeniu. Pod pojęciem GMO rozumiemy zwiększanie odporności upraw na choroby w miarę ich wzrostu. Producenci konstruują również produkty tak, aby były bardziej odżywcze lub tolerancyjne na herbicydy.

Ochrona upraw stanowi główny  powód tego typu modyfikacji genetycznych. Rośliny, które są bardziej odporne na choroby przenoszone przez owady lub wirusy.  Zapewniają producentom wyższe plony i są bardziej atrakcyjnym produktem. Modyfikacja genetyczna zwiększa też czasem wartość odżywczą lub poprawia smak produktu, Wszystkie powyższe czynniki przyczyniają się do obniżenia kosztów dla konsumenta. Zaletą wdrażania GMO jest  również szansa zapewnienia dostępu do wysokiej jakości żywności większej liczbie osób.

Kontrowersje wokół GMO

Ponieważ żywność modyfikowana genetycznie jest stosunkowo nową praktyką, niewiele wiemy na temat długoterminowych skutków i bezpieczeństwa. Istnieje wiele wad stosowania modyfikacji genetycznej. Nie ma jednak na to jednoznacznych dowodów. Obecnie cały czas trwa debata odnośnie ewentualnych potencjalnych problemów zdrowotnych, związanych z żywnością GMO. Badania zatem cały czas trwają. Niektórzy są zdania, że żywność GMO może wywoływać reakcje alergiczne. Dzieje się tak, ponieważ mogą zawierać geny alergenu – pokarmu, który wywołuje reakcję alergiczną.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) jednak podkreśla, że inżynierowie genetyczni nie używają DNA z alergenów w procesie produkcji żywności modyfikowanej. Robią to jedynie wówczas, kiedy mogą udowodnić,  że użyty gen nie powoduje problemu. Do tej pory jednak badacze nie zarejestrowali  przypadku reakcji alergicznej po spożyciu produktu genetycznie zmodyfikowanego.

Żywność GMO przyszłością? Czy sprzyja rozwojowi nowotworów?

Wielu naukowców uważa, że spożywanie żywności GMO może przyczynić się do rozwoju raka . Tezę tą wnoszą, ponieważ choroba nowotworowa jest spowodowana mutacjami w DNA.  Według nich zatem, wprowadzanie nowych genów do organizmu jest niebezpieczne. American Cancer Society (ACS) wnosi jednak, że nie ma na to dowodów. By ewentualnie potwierdzić tę hipotezę, potrzebne są do tego lata badań i doświadczeń badaczy.

Odporność na środki przeciwbakteryjne

Modyfikacja genetyczna może zwiększyć odporność upraw na choroby lub uczynić ją bardziej odporną na herbicydy. Zatem może wpłynąć to też na zdolność ludzi do obrony przed chorobami. Istnieje niewielka szansa, że ​​geny zawarte w pożywieniu mogą przenieść się do komórek organizmu lub bakterii w jelitach. Niektóre rośliny GMO zawierają geny, które czynią je opornymi na niektóre antybiotyki. 

Ten opór może przenieść się na ludzi. Na całym świecie rośnie obawa, że ​​ludzie stają się coraz bardziej oporni na antybiotyki. Żywność GMO może również przyczynić się do tego kryzysu. WHO potwierdza, że ryzyko transferu genów jest niskie. Na wszelki wypadek jednak określił wytyczne dla producentów żywności GMO.

 Czym jest outcrossing w GMO?

Krzyżowanie zewnętrzne odnosi się do ryzyka wymieszania genów niektórych roślin GMO z genami upraw konwencjonalnych. Istnieją też spekulacje o niskim poziomie upraw GMO zatwierdzonych jako pasza dla zwierząt. Tak samo sytuacja się ma w użytku przemysłowym , a także w żywności przeznaczonej do spożycia przez ludzi.

Jak rozpoznać produkt GMO?

Idealnie byłoby, gdyby producenci zobowiązani byli  wyraźnie oznaczać żywność GMO, jeśli jest ona znacznie inna od jej tradycyjnego odpowiednika.W Stanach Zjednoczonych żadne przepisy nie nakazują jednak etykietowania żywności pochodzącej z GMO. Dzieje się tak, ponieważ ta żywność musi spełniać te same normy bezpieczeństwa, które mają zastosowanie do wszystkich produktów objętych regulacjami FDA Nie powinno być zatem  potrzeby wprowadzania dodatkowych regulacji.

FDA podaje, że żywność GMO powinna być oznakowana odpowiednim symbolem, jeśli jest istotnie różna od swojego konwencjonalnego odpowiednika. Na przykład:

• olej rzepakowy GMO zawiera więcej kwasu laurynowego niż tradycyjny olej rzepakowy. Należy to zatem zaznaczyć;
• olej sojowy GMO zawiera więcej kwasu oleinowego niż olej sojowy niezmodyfikowany genetycznie;
• olej sojowy GMO o wysokiej zawartości kwasu stearydonowego, który nie występuje naturalnie w oleju, musi być oznaczony jako „stearydonian sojowy”.

Nowy krajowy standard ujawniania żywności bioinżynieryjnej wszedł już w życie od stycznia 2020 r. . Zgodnie z nowymi przepisami cała żywność, zawierająca składniki uzyskane dzięki inżynierii genetycznej będzie oznaczana jako „pochodząca z bioinżynierii” lub „bioinżynieryjna”.

Poznajmy obecne statystyki.

Do czasu wejścia w życie nowych przepisów nie było jasnego sposobu, aby dowiedzieć się, czy żywność zawiera składniki GMO. Żywność GMO jest dostępna w Stanach Zjednoczonych od lat 90. Najpopularniejszymi uprawami GMO uprawianymi w kraju są bawełna, kukurydza i soja. Z pewnością uprawy odporne na herbicydy pozwalają na bardziej efektywne stosowanie pestycydów. Amerykański Departament Rolnictwa podaje, że do 2014 r. 94% upraw soi i 91% bawełny zostało zmodyfikowanych genetycznie.

Obecnie do 90% krajowych potentatów kukurydzy jest wytwarzanych z nasion odpornych na herbicydy. Nasiona z upraw modyfikowanych genetycznie i odpornych na owady stanowią 82% całej krajowej kukurydzy i 85% całej bawełny uprawianej w USA. Ziemniaki, dynia, jabłka i papaje są również powszechnie modyfikowane.

Większość upraw GMO staje się składnikiem innej żywności. Są to na przykład: skrobia kukurydziana w sosach i zupach, cukier pochodzenia buraczanego, wszelkie oleje sojowe i rzepakowe, jak również syrop kukurydziany obecny w słodzikach.

Rokowania na przyszłość żywności zmodyfikowanej genetycznie

Modyfikacja genetyczna może sprawić, że rośliny stają się odporne na choroby czy  herbicydy. Proces ten może zwiększyć ilość żywności, którą rolnicy są w stanie uprawiać. Może to obniżyć ceny i przyczynić się do bezpieczeństwa w spożywanej żywności. Uprawy GMO są jednakże stosunkowo nowe. Zatem naukowcy niewiele wiedzą o ich długoterminowych skutkach dla bezpieczeństwa i zdrowia. Istnieje kilka problemów zdrowotnych związanych z żywnością GMO, a dowody na to są jeszcze nie poparte jasnymi tezami.  Dojście do ostatecznych wniosków będzie wymagało dalszych badań.