Co to są adaptogeny?

Co to są adaptogeny? Kiedy warto je zażywać?

Żeń-szeń

Ashwagandha

Rhodiola

Eleutherococcus

Maitake

Reishi

Shiitake

Maca (Lepidium meyenii)

Kordyceps

Astragalus (Astragalus membranaceus)

Gotu kola (Centella asiatica)

Co to są adaptogeny? Kiedy warto je zażywać?

Adaptogeny to roślinne lub zwierzęce substancje, które pomagają organizmowi dostosować się i odpowiadać na stres. Są to naturalne składniki, które pomagają utrzymać równowagę fizyczną i emocjonalną organizmu w obliczu różnych stresorów, takich jak choroba, zmęczenie, infekcje lub zmiany w środowisku. Co to są adaptogeny? Kiedy warto je zażywać?

Adaptogeny działają poprzez regulowanie funkcji hormonalnych, przyspieszenie procesów metabolicznych oraz wzmacnianie układu odpornościowego. Są one szczególnie korzystne dla osób, które doświadczają chronicznego stresu, ponieważ pomagają utrzymać równowagę hormonalną i zmniejszyć wpływ stresu na organizm.

Najczęściej stosowane adaptogeny to m.in. żeń-szeń, ashwagandha, rhodiola, eleutherococcus, maitake, reishi, shiitake, maca, kordyceps, astragalus czy gotu kola. Adaptogeny są stosowane w medycynie naturalnej, ale przed użyciem zawsze warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.

Poniżej opisujemy właściwości zdrowotne i korzyści płynące ze stosowania najbardziej popularnych adaptogenów.

Żeń-szeń

Żeń-szeń to roślina z rodziny araliowatych, która jest wykorzystywana w medycynie naturalnej od tysięcy lat. Oto niektóre z właściwości żeń-szenia:

• Poprawa funkcjonowania układu odpornościowego – żeń-szeń jest znany z tego, że poprawia funkcjonowanie układu odpornościowego, co pomaga organizmowi w walce z chorobami i infekcjami;
• Redukcja stresu – żeń-szeń może pomóc w redukcji stresu i poprawie funkcjonowania układu nerwowego, co może prowadzić do lepszej koncentracji i ogólnego samopoczucia;
• Poprawa funkcjonowania mózgu – niektóre badania sugerują, że żeń-szeń może poprawić funkcjonowanie mózgu i pamięć, a także pomóc w walce z chorobami neurodegeneracyjnymi;
• Poprawa stanu skóry – ze względu na swoje właściwości przeciwutleniające, żeń-szeń może pomóc w zwalczaniu wolnych rodników, które są odpowiedzialne za uszkodzenia skóry, co przyczynia się do poprawy jej stanu;
• Poprawa funkcji seksualnych – żeń-szeń może pomóc w poprawie funkcji seksualnych u mężczyzn i kobiet, w tym poprawie libido i erekcji.

Warto jednak pamiętać, że żeń-szeń może mieć również skutki uboczne i może oddziaływać z niektórymi lekami, dlatego zawsze należy skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem stosowania tego zioła.

Ashwagandha

Ashwagandha (Withania somnifera) to roślina z rodziny psiankowatych, która od wieków jest stosowana w ajurwedzie, jako roślina adaptogenna. Ashwagandha ma wiele właściwości zdrowotnych, oto kilka z nich:

• Redukuje stres i poprawia nastrój: Ashwagandha jest znana ze swojego działania adaptogennego, co oznacza, że ​​pomaga organizmowi radzić sobie ze stresem, redukując jego poziom i poprawiając nastrój;
• Poprawia jakość snu: Ashwagandha może pomóc w poprawie jakości snu, redukując stres i regulując poziom kortyzolu – hormonu stresu;
• Poprawia funkcje mózgu: Ashwagandha może poprawić funkcje mózgu, w tym pamięć, koncentrację i zdolność przetwarzania informacji;
• Redukuje zapalenie: Ashwagandha zawiera związki o właściwościach przeciwzapalnych, co może pomóc w redukcji stanów zapalnych w organizmie;
• Poprawia funkcjonowanie układu odpornościowego: Ashwagandha może wspierać funkcjonowanie układu odpornościowego, co jest szczególnie ważne w okresach wzmożonej infekcji;
• Poprawia funkcjonowanie tarczycy: Ashwagandha może pomóc w regulacji funkcji tarczycy, poprzez wpływanie na poziom hormonów tarczycy.

Należy jednak pamiętać, że przed rozpoczęciem suplementacji ashwagandhy lub jakiejkolwiek innej rośliny należy skonsultować się z lekarzem.

Rhodiola

Rhodiola, znana również jako roślina rozmarynowata, jest ziołem, które jest stosowane jako suplement diety ze względu na jego właściwości adaptogenne, antyoksydacyjne i przeciwzapalne. Poniżej przedstawiono niektóre z właściwości rhodioli:

• Adaptogenne działanie: Rhodiola działa jako adaptogen, co oznacza, że pomaga organizmowi radzić sobie ze stresem i zmniejsza jego wpływ na organizm. W ten sposób może pomóc w poprawie wydajności fizycznej i umysłowej;
• Poprawa nastroju i wydajności umysłowej: Rhodiola może poprawić nastrój i wydajność umysłową poprzez wpływ na poziom serotoniny, dopaminy i noradrenaliny w mózgu;
• Przeciwzapalne właściwości: Rhodiola ma silne właściwości przeciwzapalne, co oznacza, że może pomóc w zmniejszeniu stanów zapalnych w organizmie;
• Ochrona przed stresem oksydacyjnym: Rhodiola jest bogata w antyoksydanty, co pomaga w ochronie organizmu przed stresem oksydacyjnym i uszkodzeniem komórek;
• Poprawa wydajności fizycznej: Rhodiola może pomóc w zwiększeniu wydajności fizycznej poprzez wpływ na poziom tlenku azotu, co może zwiększyć przepływ krwi i zapewnić lepsze dotlenienie mięśni;
• Regulacja poziomu cukru we krwi: Rhodiola może pomóc w regulacji poziomu cukru we krwi poprzez wpływ na insulinooporność i zwiększenie wrażliwości na insulinę;
• Poprawa funkcji seksualnej: Rhodiola może pomóc w poprawie funkcji seksualnej poprzez zwiększenie poziomu testosteronu i poprawę krążenia krwi.

Warto jednak pamiętać, że większość badań dotyczących właściwości rhodioli była przeprowadzana na zwierzętach lub małe próbki ludzi, więc dalsze badania są potrzebne, aby potwierdzić te właściwości u większych grup populacyjnych.

Eleutherococcus

Eleutherococcus, zwany również żeń-szeniem syberyjskim, to roślina z rodziny Araliaceae, która rośnie w lasach i gęstwach Syberii i innych częściach Azji. W medycynie ludowej Eleutherococcus był stosowany jako środek adaptogenny, który pomaga organizmowi przystosować się do stresu i zmniejszać jego skutki.

Oto kilka właściwości Eleutherococcusa:

• Adaptogenność: Eleutherococcus jest uważany za silny adaptogen, co oznacza, że pomaga organizmowi przystosować się do stresu fizycznego, emocjonalnego i środowiskowego;
• Poprawa wydolności fizycznej: Eleutherococcus może pomóc poprawić wydolność fizyczną i wytrzymałość poprzez zwiększenie zdolności organizmu do wytwarzania energii;
• Poprawa funkcji mózgu: Eleutherococcus może pomóc poprawić funkcję mózgu, poprawić koncentrację i pamięć, a także zmniejszyć zmęczenie umysłowe;
• Regulacja poziomu cukru we krwi: Eleutherococcus może pomóc regulować poziom cukru we krwi poprzez zwiększenie wrażliwości organizmu na insulinę;
• Poprawa odporności: Eleutherococcus może pomóc poprawić odporność organizmu poprzez zwiększenie liczby i aktywności komórek odpornościowych;
• Właściwości przeciwutleniające: Eleutherococcus zawiera związki przeciwutleniające, które pomagają zwalczać wolne rodniki i chronić organizm przed uszkodzeniami oksydacyjnymi;
• Właściwości przeciwzapalne: Eleutherococcus może pomóc zmniejszyć stan zapalny organizmu poprzez zmniejszenie poziomu cytokin prozapalnych.

Należy jednak pamiętać, że Eleutherococcus może mieć interakcje z niektórymi lekami i może nie być odpowiedni dla wszystkich osób, zwłaszcza dla kobiet w ciąży i karmiących. Zawsze przed rozpoczęciem stosowania Eleutherococcusa należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.

Maitake

Maitake, znany również jako „grzyb tańczący” lub „grzyb łuskowy”, jest jadalnym grzybem występującym naturalnie w Azji i Ameryce Północnej.

Oto niektóre z właściwości zdrowotnych maitake:

• Wzmacnia układ odpornościowy: Maitake zawiera polisacharydy, które są związane z wzmacnianiem układu odpornościowego;

• Zmniejsza ryzyko chorób serca: Niektóre badania wykazały, że maitake może obniżać poziom cholesterolu we krwi i zmniejszać ryzyko chorób serca;
• Wspiera zdrowie metaboliczne: Badania sugerują, że maitake może pomóc regulować poziom cukru we krwi i insuliny. To dobra wiadomość dla osób z cukrzycą;
• Działa przeciwzapalnie: Maitake zawiera związki o działaniu przeciwzapalnym, co może pomóc w łagodzeniu stanów zapalnych w organizmie;
• Zawiera składniki odżywcze: Maitake jest źródłem składników odżywczych, takich jak witaminy B i C, błonnik i minerały, takie jak potas, fosfor i magnez.

Należy jednak pamiętać, że maitake może być niebezpieczny dla osób, które przyjmują leki przeciwzakrzepowe, ponieważ może wpływać na krzepliwość krwi. Przed rozpoczęciem suplementacji maitake należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.

Reishi

Reishi (łac. Ganoderma lucidum) jest grzybem, który od wieków wykorzystywany jest w tradycyjnej medycynie chińskiej i japońskiej. Wszystko ze względu na swoje właściwości lecznicze. Oto niektóre z właściwości reishi:

• Wzmacnia układ odpornościowy: reishi zawiera polisacharydy, które mogą pomóc w poprawie funkcjonowania układu odpornościowego i zwiększyć jego odporność na choroby;
• Działa przeciwzapalnie: reishi zawiera substancje o działaniu przeciwzapalnym, które mogą pomóc w łagodzeniu stanów zapalnych w organizmie;
• Wspomaga detoksykację: reishi może pomóc w oczyszczaniu organizmu z toksyn i innych szkodliwych substancji;
• Ma właściwości antyoksydacyjne: reishi zawiera substancje antyoksydacyjne, które mogą pomóc w ochronie komórek organizmu przed uszkodzeniem przez wolne rodniki;
• Pomaga w regulacji ciśnienia krwi: reishi może pomóc w obniżeniu ciśnienia krwi, co może być korzystne dla osób z nadciśnieniem;
• Poprawia funkcjonowanie wątroby: reishi może pomóc w ochronie wątroby i poprawie jej funkcjonowania;
• Wspomaga układ nerwowy: reishi zawiera substancje, które mogą pomóc w łagodzeniu stanów lękowych i stresu oraz poprawie funkcjonowania układu nerwowego.

Należy jednak pamiętać, że reishi może mieć skutki uboczne i interakcje z niektórymi lekami. Przed zażyciem reishi należy skonsultować się z lekarzem.

Shiitake

Shiitake to grzyby pochodzące z Azji, znane ze swojego charakterystycznego smaku i zapachu. Poniżej przedstawiam niektóre z właściwości shiitake:

• Poprawiają funkcjonowanie układu odpornościowego: Shiitake zawierają beta-glukan, polisacharyd, który stymuluje układ odpornościowy i zwiększa jego wydajność;

• Pomagają obniżyć poziom cholesterolu: W shiitake znajduje się substancja zwana eritadeniną, która może pomóc obniżyć poziom cholesterolu we krwi;
• Zawierają witaminy i minerały: Shiitake są bogate w witaminy z grupy B, witaminę D, mangan, miedź i cynk;
• Mogą wpłynąć na redukcję stresu: W shiitake znajdują się związki, które wpływają na redukcję stresu, takie jak kwas pantotenowy;
• Mają właściwości przeciwzapalne: Shiitake zawierają związki takie jak ergotioneina i polisacharydy, które mają właściwości przeciwzapalne;
• Pomagają w utrzymaniu zdrowia serca: Zawarte w shiitake polisacharydy mogą pomóc w utrzymaniu zdrowia serca i poprawie krążenia krwi;
• Wspomagają trawienie: Shiitake zawierają enzymy, które pomagają w trawieniu białek, tłuszczów i węglowodanów.

Warto jednak pamiętać, że osoby z alergią na grzyby lub przyjmujące leki mogą mieć reakcje alergiczne na shiitake. Przed włączeniem ich do diety należy skonsultować się z lekarzem.

Maca (Lepidium meyenii)

Maca (Lepidium meyenii) to roślina z rodziny krzyżowych, uprawiana w Peru na wysokości ponad 4000 metrów nad poziomem morza. Zawiera wiele składników odżywczych, takich jak białka, węglowodany, błonnik, witaminy i minerały, a także unikalne związki, takie jak glukozynolany i alkaloidy. Oto kilka właściwości macy:

• Wzmacnia libido: Maca jest znana z powodu swojego potencjału w poprawianiu libido i zwiększaniu płodności u mężczyzn i kobiet;
• Poprawia nastrój: Maca może pomóc w łagodzeniu objawów depresji i lęku, a także poprawić nastrój i ogólne samopoczucie;
• Poprawia wydolność fizyczną: Maca może poprawić wydolność fizyczną i zmniejszyć uczucie zmęczenia, co czyni ją popularnym suplementem wśród sportowców;
• Wspiera funkcjonowanie układu hormonalnego: Maca może pomóc w regulacji poziomu hormonów płciowych, a także pomóc w zmniejszeniu objawów związanych z menopauzą i andropauzą;
• Zwiększa poziom energii: Maca może poprawić poziom energii i wytrzymałości, co czyni ją dobrym wyborem dla osób, które chcą poprawić swoją kondycję fizyczną;
• Poprawia funkcjonowanie mózgu: Maca może pomóc w poprawie funkcji poznawczych, takich jak pamięć i koncentracja, co czyni ją przydatną dla osób starszych i studentów.

Warto jednak pamiętać, że skuteczność i bezpieczeństwo stosowania macy jako suplementu diety nie zostały jeszcze w pełni zbadane, dlatego przed rozpoczęciem stosowania macy w celach leczniczych należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.

Kordyceps

Kordyceps to gatunek grzyba, który ma wiele potencjalnych właściwości zdrowotnych. Oto niektóre z nich:

• Poprawa wydolności fizycznej: Kordyceps może pomóc poprawić wydolność fizyczną poprzez zwiększenie ilości tlenu w organizmie i poprawę przepływu krwi;

• Wspomaganie układu odpornościowego: Kordyceps zawiera polisacharydy, które mogą pomóc wzmocnić układ odpornościowy i zwalczać infekcje;
• Przeciwnowotworowe właściwości: Niektóre badania sugerują, że kordyceps może mieć właściwości przeciwnowotworowe i pomagać w zwalczaniu niektórych rodzajów nowotworów;
• Wspomaganie funkcji nerek: Kordyceps może pomóc w poprawie funkcji nerek i zapobieganiu chorobom nerek;

• Regulacja poziomu cukru we krwi: Kordyceps może pomóc w regulacji poziomu cukru we krwi poprzez zwiększenie wrażliwości na insulinę;

• Poprawa funkcji seksualnej: Kordyceps może pomóc poprawić funkcję seksualną, zwłaszcza u mężczyzn.

Należy jednak pamiętać, że większość badań na temat kordycepsu była przeprowadzana na zwierzętach, a nie na ludziach, więc konieczne są dalsze badania, aby potwierdzić te właściwości. Ponadto, przed rozpoczęciem stosowania kordycepsu, należy skonsultować się z lekarzem, zwłaszcza jeśli jest się w ciąży, karmi się piersią lub przyjmuje jakiekolwiek leki.

Astragalus (Astragalus membranaceus)

Astragalus (Astragalus membranaceus) jest rośliną, która od wieków była stosowana w tradycyjnej medycynie chińskiej. Poniżej przedstawiam kilka właściwości astragalusa:

• Wzmacnia układ odpornościowy: astragalus jest znany z tego, że pobudza układ odpornościowy organizmu, co pomaga w walce z chorobami i infekcjami;

• Poprawia funkcjonowanie wątroby: astragalus może pomóc w oczyszczeniu i odtruć wątrobę, co pomaga w jej poprawnym funkcjonowaniu;

• Zmniejsza stres: astragalus ma właściwości adaptogenne, co oznacza, że pomaga organizmowi przystosować się do stresu, redukując jego negatywne skutki;

• Poprawia krążenie: astragalus może pomóc w poprawie krążenia krwi i zmniejszeniu ryzyka chorób serca;

• Ma działanie przeciwzapalne: astragalus ma właściwości przeciwzapalne, co może pomóc w łagodzeniu stanów zapalnych w organizmie.

Warto jednak pamiętać, że jak każdy suplement diety, astragalus może mieć skutki uboczne i powinien być stosowany z umiarem i po konsultacji z lekarzem.

Gotu kola (Centella asiatica)

Gotu kola (Centella asiatica) to roślina zielarska, która od wieków była używana w medycynie tradycyjnej, szczególnie w Ayurvedzie, chińskiej medycynie ludowej i medycynie ajurwedyjskiej. Oto kilka właściwości gotu koli:

• Poprawia krążenie krwi: Gotu kola zawiera triterpenoidy, które pomagają wzmocnić naczynia krwionośne i poprawić krążenie krwi;
• Poprawia funkcjonowanie mózgu: Składniki aktywne w gotu koli mogą pomóc w poprawie funkcji poznawczych, takich jak koncentracja i pamięć;
• Ma właściwości przeciwzapalne: Gotu kola może pomóc w zmniejszeniu stanów zapalnych w organizmie i łagodzić objawy chorób zapalnych;
• Wspomaga gojenie ran: Gotu kola może przyspieszyć proces gojenia ran poprzez zwiększenie produkcji kolagenu i poprawienie krążenia krwi;
• Wspiera zdrowie skóry: Gotu kola może pomóc w łagodzeniu stanów zapalnych skóry, takich jak egzema, trądzik i łuszczyca, oraz w poprawie wyglądu skóry;
• Ma właściwości przeciwbakteryjne: Gotu kola zawiera związki, które mogą pomóc w walce z bakteriami i zapobiegać infekcjom;
• Poprawia stan psychiczny: Gotu kola może pomóc w łagodzeniu objawów depresji i lęku, poprawiając samopoczucie i redukując stres.

Warto jednak pamiętać, że przed rozpoczęciem stosowania gotu koli należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, zwłaszcza jeśli osoba ma jakieś choroby lub przyjmuje leki.